သူရ (ေရွးသု)
ပံုေတာင္ဂီ်းယား (Pondaungia) ကို ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ ဘူမိေဗဒဌာနမွ ဂီ်ဒီပီေကာက္တာ (G.D.P.Cotter) က ပခုကၠဴခ႐ိုင္၊ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ဖန္းကန္ေက်းရြာအနီးမွ စတင္ေတြ႔ရိွရသည္။ ေတြ႔ရိွခ်က္မွာ အံသြားအမွတ္ (၃) ပါရိွေသာ ညာဘက္ေအာက္ေမး႐ိုးအပိုင္းအစ၊ အံသြားအမွတ္(၂) ႏွင့္ (၃) ပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္ ေအာက္ေမး႐ိုုးအပိုင္းအစ၊ အံသြားအမွတ္(၁) ႏွင့္ (၂) ပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္အေပၚ ေမး႐ိုးအပိုင္းအစမ်ားကို ေတြ႔ရိွရသည္။ ၄င္းအေထာက္အထားမ်ားကို ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ၾကြင္းပညာရွင္ (G.E.Pilgrim) က ၁၉၂၇ခုႏွစ္တြင္ ေလ့လာခဲ့ၿပီး စာတမ္းေရးစဥ္က မ်ိဳးစုအသစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမည္အသစ္ေပးရာတြင္ ပ႐ိုင္းမိတ္ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ၾကြင္းကို ေတြ႔ရိွခဲ့ရေသာ ပံုေတာင္ေက်ာက္လႊာစုအမည္ကို အစဲြျပဳ၍ ပံုေတာင္ဂီ်းယား ေကာ္တာရိုင္း (Pondaungia-cotteri) ဟုအမည္ေပးခဲ့သည္။
၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ ဘူမိေဗဒဌာနမွ ကထိက ဦးဘေမာ္ႏွင့္အဖဲြ႔မွ အံသြားအမွတ္ (၂) ႏွင့္ (၃) ပါရိွေသာ ညာဘက္ေအာက္ေမးရိုုးအပိုင္းအစကိုလည္းေကာင္း၊ ကထိက ဦးေသာ္တင့္ႏွင့္အဖဲြ႔မွ ပံုေတာင္ဂီ်းယား အံသြားအမွတ္ (၂) ႏွင့္ (၃) ပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္ေအာက္ေမး႐ိုးအပိုင္းအစကို ထပ္မံရွာေဖြ ေတြရိွခဲ့သည္။
၁၉၉၇ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၉) ရက္ေန႔မွ ဧၿပီလ (၂၅) ရက္ေန႔အထိ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး႐ံုုးမွ ဗိုလ္မွဴးႀကီး သန္းထြန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္အဖဲြ႔ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္တကၠသိုလ္ ဘူမိေဗဒဌာနမွ ေဒါက္တာတင္သိန္း ဦးေဆာင္ေသာအဖဲြ႔မွ ပုလဲၿမိဳ႕နယ္၊ မိုးေကာင္းရြာအနီးမွ ပံုေတာင္ဂီ်းယားအံသြားအမွတ္ (၂) ႏွင့္ (၃) ပါရိွေသာ ညာဘက္ေအာက္ ေမး႐ိုး အပိုင္းအစကို ေတြ႔ရိွခဲ့သည္။
အမ္ဖီပီးသီးကပ္စ္ (Amphipithecus)
အမ္ဖီပီးသီးကပ္စ္(Amphipithecus) ၁၉၂၃ခုနွစ္တြင္ အေမရိကန္သဘာ၀ သမိုင္းျပတိုက္မွ ေဒါက္တာဗာနမ္ဘေရာင္း( Dr.jarnum jrown) က ပုလဲၿမိဳ႕နယ္၊ မိုးေကာင္းေက်းရြာအနီးမွ စတင္ေတြ႔ ရိွခဲ့သည္။ ေတြ႔ရိွရေသာ ပ႐ိုင္းမိတ္အေထာက္အထားမွာ စြယ္သြားအျမစ္၊ အေရွ႕အံသြား အမွတ္(၂)အျမစ္ ၊ ေရွ႕အံသြားအမွတ္ (၃) (၄)နွင့္ အံသြားအမွတ္(၁) တို႔ပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစ ျဖစ္သည္။
ဤေတြ႔ရိွခ်က္ကို ၁၉၃၇ခုနွစ္တြင္ အေမရိကန္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းပညာရွင္ (edwin.H.Colbert) ကေလ့လာခဲ့၍ အမ္ဖီပီးသီးကပ္စ္ မိုးေကာင္းဂဲ်န္းစစ္ (Amphipithecus-Mogoungenesis) ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။
မ်ိဳးစုအမည္ကိုေတြ႔ရေသာ ပရိုင္းမိတ္အေနအထားအရ အဆင့္နိမ့္ (Prosimian) မွ အဆင့္ျမင့္ (Simian) ၾကားကာလသို႔ ကူးေျပာင္းေသာ ၾကားတြင္ရိွေသာေၾကာင့္ အမ္ဖီ (Amphi) ၾကားေနလိုျခင္း ဆိုေသာ ေ၀ါဟာရကို အစဲြျပဳ၍ အမ္ဖီပီးသီးကပ္စ္ Amphipithecus ဟုအမည္ေပးခဲ့သည္။ ၄င္းေက်ာက္ ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းသည္ ယခုအခါ အေမရိကန္သဘာ၀ သမိုင္းျပတိုက္မွာ ရိွသည္။
၁၉၇၈ ခုနွစ္တြင္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ဘူမိေဗဒဌာနမွ ကထိကဦးဘေမာ္နွင့္အဖဲြ႔မွ ပုလဲျမိဳ႕နယ္မိုးေကာင္း ေက်းရြာအနီးတြင္ အမ္ဖီပိီးသီးကပ္စ္ပရိုင္းမိတ္ Amphipithecus Primate ကိုထမ္မံေတြရိွခဲ့သည္။ ၄င္းေတြရိွခ်က္တြင္ အံသြားအမွတ္ (၁)နွင့္ (၂) တို႔ကိုပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစ ျဖစ္သည္။
၁၉၉၇ ခုနွစ္တြင္ ပံုေတာင္ေဒသေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔မွ ပုလဲၿမိဳ႕နယ္၊ မိုးေကာင္းေက်းရြာ အနီးတြင္ Amphipithecus Primate Gsemains ကို ထပ္မံေတြ႔ ရိွသည္။ ေတြ႔ရိွခ်က္မွာ အံသြားအမွတ္ (၁) နွင့္ (၂) တို႔ပါရိွေသာ ဘယ္ဘက္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစျဖစ္သည္။ ၁၉၉၇ ခုနွစ္တြင္ ဤအဖဲြ႔မွပဲ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ဗဟင္းေက်းရြာအနီးမွ Amphipithecus Primate Gsemains ကို ထပ္မံေတြ႕ရိွခဲ့ရျပန္သည္။ ဤေတြ႔ရိွ ရေသာ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းသည္ ယခင္ေတြ႔ရိွရေသာ Amphipithecus Mogaungenesis နွင့္ ကဲြျပားေသာ အခ်က္အခ်ိဳ႕ရိွ၍ မ်ိဳးစိတ္အသစ္ျဖစ္မည္ဟု ယူဆထားပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဤမ်ိဳးစိတ္အသစ္ကို အမ္ဖီပိေသကပ္စ္ဗဟင္းနဲန္စစ္ Amphipithecus jahinensis ဟု ယာယီအမည္ေပးထားပါသည္။
၂၀၀၂ ခုနွစ္ အထိ အေပၚေမးရိုးအပိုင္းအစ Frontal ပရိုင္းမိတ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားမ်ားပါ ထပ္မံေတြ႔ရိွခဲ့သည္။
ဗဟင္းနီးယား (Jahinia)
၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာျပင္သစ္ပညာရွင္မ်ားအဖဲြ႔ပါ၀င္ေသာ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ေလ့လာရွာေဖြေရး အဖဲြ႔မွ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ ဗဟင္းေက်းရြာအနီးရိွ ယာရွည္က်စ္ေခ်ာင္မွ ပရိုင္းမိတ္မ်ိဳးစုအသစ္၏ ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ေတြ႔ရိွ ခဲ့ရသည္။ မ်ိဳးစုအသစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဗဟင္းေက်းရြာကို အစဲြျပဳ၍ ဗဟင္းနီးယား (Jahinia) ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။ ေတြ႔ရိွခ်က္မွာေရွ႕သြားနွင့္ အံသြားမ်ားပါရိွေသာ အေပၚေမးရိုးဘယ္ညာနွင့္ ေရွ႕အံသြားအမွတ္ (၁) ပါရိွေသာ ညာဘက္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစတို႔ ျဖစ္သည္။ ဤပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ၾကြင္းသည္ အဆင့္နိမ့္ (Prosimian) အဂၤါရပ္မ်ားနွင့္ အဆင့္ျမင့္ (Simian) လူတူပရိုင္းမိတ္အဂၤါရပ္မ်ား ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ပရိုင္းမိတ္မ်ိဳးစု အသစ္ကို ဗဟင္းနီးယားပံုေတာင္ဂဲ်န္းစစ္ Jahinia Pondaungensis ဟု အမည္ေပးထားသည္။
၂၀၀၁ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာ – ဂ်ပန္အဖဲြ႔ပါ၀င္ေသာ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ေလ့လာရွာေဖြေရးအဖဲြ႔မွ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ေပါက္ေခါင္းက်စ္ေခ်ာင္မွ ဗဟင္းနီးယားပရိုင္းမိတ္၏ ညာဘက္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစနွင့္ ဘယ္ဘက္္ေအာက္ေမးရိုးအပိုင္းအစကို ေတြ႔ရိွခဲ့သည္။
ယင္းနွစ္မွာပင္ အေမရိကန္နိုင္ငံတြင္ ၂၀၀၁ ခုနွစ္က ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူတူပရိုင္းမိတ္နွင့္ ပတ္သတ္သည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညီလာခံ၌ ျမန္မာနိုင္ငံ ပံုေတာင္ေဒသမွေတြ႔ ရိွခဲေသာ နွစ္သန္းေပါင္း (၄၉) သန္းမွ (၃၇.၇) သန္း အထိကာလအတြင္း သက္တမ္းရိွခဲ့သည္။
ဗဟင္းနီးယားပံုေတာင္ဂဲ်န္းစစ္ Jahinia Pondaungensis ပရိုင္းမိတ္သည္ ကမၻာေပၚေတြ႔ရေသာ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားအနက္ ေရွးအက်ဆံုး လူတူပရိုင္းမိတ္တြင္ အျပည္စံုဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ ပညာရွင္မ်ားက လက္ခံအတည္ျပဳၾကသည္။
၂၀၀၂ ခုနွစ္ နွင့္ ၂၀၀၃ ခုနွစ္မ်ားတြင္ ယခင္ေတြ႔ရိွေနက် ေမးရိုး၊ အံသြားအစိတ္ပိုင္းမွ်သာမကေတာ့ပဲ ေျခမ်က္စိရိုး၊ ေျခက်င္း၀တ္ရိုး ၊ေျခဆစ္ရိုး အစိတ္အပိုင္းမ်ားကိုပါ ထပ္မံေတြ႔ရိွခဲ့သည္။
၂၀၀၈ ခုနွစ္တြင္ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ ၊ေပါက္ေကာင္းေက်း၇ြာ၏ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ေပါက္ေကာင္းက်စ္ေခ်ာင္ အမွတ္ (၄) မွ ဗဟင္းနီးယား၏ သြားမပါ ညာဘက္ေအာက္ေမးရိုးပိုင္းတခုကို ထမ္မံေတြရိွခဲ့သည္။
ျမန္မာပီးသီးကပ္ (Jyanmar Pithecus)
၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာ-ဂ်ပန္ပညာရွင္မ်ားအဖဲြ႔မွ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ဗဟင္း ေက်းရြာအနီး ယာရွည္က်စ္ေခ်ာင္မွ ပရိုင္းမိတ္မ်ိဳးစုအသစ္၏ ရုပ္ၾကြင္းကို ေတြ႔ရိွခဲ့ရသည္။ ေတြ႔ရိွခ်က္မွ ပရိုင္းမိတ္၏ အေပၚေအာက္ ေမးရိုးအပိုင္းအစမ်ားနွင့္ သြားအခ်ိဳ႕တို႔ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းအသစ္ကို ျမန္မာနိုင္ငံကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ျမန္မာပီသီးကပ္ယာရွည္နစ္ Jyanmar Pithecus Yarshensis ဟု အမည္ေပးထားသည္။ အဆိုပါနွစ္မွာပင္ ျမန္မာ-ဂ်ပန္ပညာရွင္မ်ားအဖဲြ႔နွင့္ ျမန္မာ -ျပင္သစ္ပညာရွင္မ်ား အဖဲြ႔တို႔သည္ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ ဗဟင္းေက်းရြာအနီး၊ ေပါက္ေခါင္းက်စ္ေခ်ာင္တို႔တြင္ ျမန္မာပီးသီးကပ္ မ်ိဳးစုအသစ္မ်ားကို (၃)ၾကိမ္ထပ္မံ ေတြ႔ရိွခဲ့သည္။
ပံုေတာင္ေက်ာက္လႊာစုနွင့္ ပံုေတာင္ပရိုင္းမိတ္တို႔၏သက္တမ္း (Dating of Pondaung Primates)
ပံုေတာင္ေက်ာက္လႊာစုသည္ လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ (၃၇.၂) သန္းက ျဖစ္တည္ခဲ့ေသာ ေက်ာက္လႊာစုျဖစ္ျပီး ပံုေတာင္ေဒသမွ ေတြ႔ရိွရေသာ နို႔တိုက္သတၱ၀ါမ်ား၏ ရုပ္ၾကြင္းကို အာရွတိုက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသတခ်ိဳ႕မွ ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါရုပ္ၾကြင္းမ်ားနွင့္ နိႈင္းယွဥ္စပ္ဆက္ ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ Encene အလယ္ေနွာင္းပိုင္းကာလ သက္တမ္းတြင္ အက်ံဳး၀င္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ပံုေတာင္ေဒသမွ ပရိုင္းမိတ္မ်ား အပါအ၀င္အျခား သတၱ၀ါ ရုပ္ၾကြင္းမ်ားသည္လည္း လြန္ခဲ့ေသာနွစ္သန္း ၄၈ ခန္႔ (late jiddle eocene) ၾကားတြင္ အက်ိဳး၀င္သည္ဟု သတ္မွတ္ပါသည္။
ပံုေတာင္ပရိုင္းမိတ္တို႔၏ အေနအထား
လူသားမ်ိဳးနြယ္တို႔၏ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္သည္ လြန္ခဲ့ေသာနွစ္သန္း ၆၀ ခန္႔က ပရိုင္းမိတ္တို႔၏ ေရွ႕ေျပးသတၱ၀ါမ်ား စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္သန္း (၄၀) ခန္႔တြင္ Eocene အလယ္ပိုင္းသက္တမ္း အခိ်န္ကပင္ ပံုေတာင္ပရိုင္းမိတ္ (Pondaung Primates) မ်ားေပၚထြန္းခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ (၃) သန္းခန္႔တြင္ Oligocene သက္တမ္း အခိ်န္ခန္႔တြင္ အီဂ်စ္နိုင္ငံ Fayun ေဒသမွ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားအျဖစ္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ jiocene ကာလ လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္သန္း (၂၀) အခိ်န္ခန့္တြင္ Fayun ေခၚ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားအျဖစ္ ထပ္ဆင့္ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္နွစ္ (၅) သန္းခန္႔ Pliocene ကာလက အခိ်န္တြင္ Austrolopithecus ေခၚ အဆင့္ျမင့္ လူတူပရိုင္းမိတ္ မ်ိဳးႏြယ္မ်ားအျဖစ္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ Austrolopithecus မွ လြန္ခဲ့ေသာအနွစ္ (၂) သန္းခဲြခန္႔တြင္ ဟိုမိုဟားဘီးလီစ္ Homohabilis ပထမဦးဆံုးလူသားမ်ား အျဖစ္သို႔ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္။
အျခားနိႈင္းယွဥ္ေသာပရိုင္းမိတ္မ်ား
Tsailekia Primates (Simian) (37) oef; (hpper jiddle eocene) Thailand
Siamopithecas Primates (Simian) (37)oef; (hpper jiddle eocene) Thailand
eosimias Primates (Simian) (40)oef; ( jiddle eocene) China
Fay un Primates (Simian) (37) – (33)oef; (hpper eocene) egypt
သူရ (ေရွးသု)
(မူရင္း ေဖာ္ျပသူ http://www.aomar.co.cc ႏွင့္ http://www.ahuntphonemyat.co.cc တို႔အား ညႊန္းဆို၍